Dongeng Sasakala

Situ Bagendit

Assalamualaikum wr.wb

Sugri acining asih nu nyaliksik dina ati, urang sanggakeun ka Gusti Allah Nu Maha Welas tur Maha Asih. Tawis simkuring tasyakur bini’mah ka mantena anu parantos maparin kakiatan sareng kamampuhan ka urang sadayana, khususna ka simkuring dugi ka tiasa ngadeg dipayuneun hadirin.

Girang pangajen anu ku simkuring dipihormat, bapa kalih ibu juri oge teu kakantun malih rerencangan anu ku simkuring di pikacinta. Simkuring wawakil ti SDN Wanaraja 1, seja ngadugikeun salah sawios kaparigelan Basa Sunda nyaeta mangrupi dongeng anu kalebet kana Apresiasi Sastra Sunda.

Girang pangajen anu ku simkuring dipihormat dupi dongeng anu bade kasanggakeun nyaeta “Sasakala Situ Bagendit”

Di Kabupaten Garut the aya hiji situ anu caina canembrang herang. Eta situ teh ngaranna Situ Bagendit, perenahna di kalereun Kota Garut. Ayeuna eta situ teh jadi tempat pangulinan barudak anu ngadon lalayaran make rakit.

Ceuk carita, Situ Bagendit teh aya sasakalana. Baheula mah cenah Situ Bagendit teh mangrupa hiji sumur nu aya di tengah lembur. Tah, ku lantaran aya kajadian anu matak aheng, eta sumur teh ganti jirim jadi situ anu nyaremkeun lembur katut pangeusina. Ari sasakalana mah kieu.

Di hiuji lembur aya sumur bogana awewe ngora anu kacida beungharna. Abong jalma kaya, pakayana teh estuning loba pisan. Ti mimiti ingon-ingonan, saperti embe, domba, munding, kuda, jeung sapi kabeh aya. Atuh kebon, balong, jeung sawahna oge mani upluk-aplak. Ari imahna, di lembur eta mah taya bandingna. Wangunanana dilotengkeun mani tohaga, da tihang-tihangna oge kabeh tina kai mala. Sakurilingeun imah dikubeng ku pager awi, mani mani sababaraha lapis. Hanjakal eta awewe teh kacida koret. Unggal aya tatanggana anu ngadon nguyang beas atawa pare, batan dibere majah ditundung bari jeung dicarekan laklak dasar. Loba pisan jalma di eta lembur anu nyerieun hatena ku ku awewe beunghar teh. Ku sabab kacida peditna, eta awewe teh ku urang lembur dilandi jadi Bagenda Endit.

Hiji mangsa ka buruan imah Bagenda Endit aya anu asup, nyaeta hiji aki-aki tukang baramaen. Eta aki-aki teh leumpang ngadeukeutan sumur bogana Bagenda Endit tea. Tapi barang rek nimba, torojol Bagenda Endit bari tutunjuk.

“Hey, tukang baramaen! Naha maneh make kumawani maling cai sumur anu kami?” Ka ditu nyingkah sing jauh ti imah kami?” pokna.

Aki-aki tea ngalieuk, ari leungeunna teu tulus nyekel tali timbaan. Manehna mani ngadegdeg nenjo Bagenda Endit poporongos bari tutunjuk kitu teh.

“Aduh, Enden! Aki the tos teu kiathayang nginum! Mugi-mugi bae Enden kersa masihan cai saregoteun mah!” cek aki-aki bari acong-acongan nyembah.

Ti batan dibere mah eta aki-aki tteh kalah ditajongan ku Bagenda Endit. Tapi aneh, sakitu ditajongan satekerna eta aki-aki teh siga anu henteu nyerieun. Bagenda Endit beuki keuheuleun pisan Kop nyokot halu anu nanggeuh dina bilik. Habek-habek, aki-aki teh diteunggeulan ku halu. Tapi, tetep bae aki-aki teu kua-kieu, malah henteu ngageser-geser acan. Ku sabab hayoh bae diperekpek diteunggeulan ku halu, antukna aki-aki teh nangtung bari nyarita kieu.

“Hey, Endit! Anjeun the kacida telengesna ka kami! Sabenerna kami lain baramaen anu butuh ku cai sumur, tapi kami rek nguji anjeun. Tetela geuning, anjeun teh jalma anu pohara pedit jeung taya rasrasan pisan. Ku lantaran kitu, anjeun bakal meunang hukuman anu pohara beuratna!” ceuk aki-aki bari nunjukkeun curukna kana sumur tea.

Rerencangan sadayana anu ku simkuring dpikacinta, mung sakitu kamampuan ti simkuring dina ngadongeng pamungkas catur ti simkuring. Mudah-mudahan bae ku urang tiasa ngawengku kana kaparigelan ngadongeng ieu anu muwuhkeun sikep tur resep kana basa sastra Sunda.

Wassalam.